Bohater literacki to fikcyjna osoba kreowana przez artystę w dziele literackim. Składa się z szeregu motywów wygląd zewnętrzny, opis charakteru, działania, przeżycia, bezpośrednie wypowiedzi, wewnętrzne monologi. W literaturze i filmie, antybohater jest fikcyjną postacią posiadającą niektóre cechy bohatera. Robi czasem rzeczy heroiczne, jednak sposób, w jaki to robi lub jego intencje, niekoniecznie muszą być heroiczne. Takie postacie są najczęściej neutralne, mają ostry temperament i są twarde na zewnątrz, jednak „miękkie” w środku. Należy się zastanowić jak doszło do zmian w kreacji bohatera literackiego i jakie były tego przyczyny.
W XIX w. postulowany przez Hipolita Teina relatywizm i intuicjonizm stopniowo prowadził do dezintegracji charakteru i degradacji postaci. Istotny wpływ miały także postępujące przemiany polityczne i społeczne. Udoskonalenie metod pracy i nowe rozwiązania techniczne pozwoliły na efektowniejszą prace, zwiększenie produkcji i zwiększenie dostępności produktów, co doprowadziło do powstania społeczeństwa masowego. Powstała klasa robotnicza. Zaczęła się rodzić reklama.
Szczególnie duże zmiany w postrzeganiu bohatera literackiego dostrzegamy na początku XX w. To czas rewolucji w nauce, psychologii, sztuce. Nowoczesny człowiek korzystał ze wszystkich dobrodziejstw cywilizacyjnych, podróżuje samochodem, słucha radia, kobiety są wyzwolone. Jednak „szalone lata dwudzieste” to także czas ogromnych przeobrażeń w strukturze społecznej: rewolucji, kryzysów ekonomicznych.
Znalazło to oczywiście odbicie w sztuce. Zmiany te artystów do eksperymentów i poszukiwań, rozbijania tradycyjnych form i struktur, ale budzą także poczucie niepewności I zagubienia. Bohater tej nowej sztuki nazwany został antybohaterem, ponieważ jest przeciwieństwem tradycyjnie rozumianego bohatera.
Według teoretyka literatury z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Michała Januszkiewicza ten antywzorzec bohatera wyróżnia się trzema cechami:
1. niezdolność do czynu, bierność; to cecha konstytutywna, wyraźnie odróżnia go od klasycznie rozumianego bohatera,
2. nieokreślony; ta nieokreśloność jest szeroko rozumiana, co kontrastuje z tradycyjnie pojmowaną osobą, która posiada tożsamość i charakter,
3. swoisty „,masochizm mentalny” i pewien typ czynów dokonywanych niejako poza jego świadomością , wolą, czynów anankastycznych; nie jest jednostką w pełni autonomiczną, to przedstawiciel tłumu, mas.