Exegi monumentum Horacy

Każda epoka literacka charakteryzuje się różnym podejściem artystów do człowieka, Boga, otaczającego świata. Nic więc dziwnego, że tematyka nieśmiertelności poety także była różnorodnie postrzegana. Na przestrzeni epok spotykamy się z kontynuacją tego motywu, lecz również z jego polemiką. Artyści renesansowi i romantyczni powtarzają chórem za Horacym – „non omnis moriar”, natomiast twórcy współcześni wraz z buntowniczym romantykiem dodają z ironią
„O tak nie cały zginę, zostanie po mnie wzmianka w czterdziestym tomie encyklopedii w pobliżu setki Millerów i Mickey Mouse”.
Motyw nieśmiertelności poety ukazywany w różnych epokach ma bez wątpienia znaczącą rolę. Pozwala nam stwierdzić jak bardzo zmieniało się w tym czasie podejście nie tylko do postaci artysty słowa, lecz także do jego twórczości i misji z nią związanej.
By móc powiedzieć coś więcej na temat obecności motywu nieśmiertelności poety w późniejszych epokach, należałoby cofnąć się do jego źródła, czyli do utworu Horacego znanego pod tytułem „Exegi monumentum”, bądź „Do muzy Melpomeny”. W pieśni tej bowiem rzymski poeta jako pierwszy podkreśla wyjątkową rolę poety i poezji. Poezja daje swoistą pewność na to, że artysta zostanie zapamiętany przez potomnych, że jego poetycka sława nie oprze się sile przemijającego czasu. W pieśni Horacego jest to w szczególny sposób uwydatnione, ponieważ użyta metafora
„Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu” jest wyjątkowo obrazowa i pozwala łatwo się domyśleć, iż artysta miał tu na myśli poezję, która jako pomnik zbudowany z niezniszczalnego materiału, będzie świadectwem jego twórczości i sprawi, iż będzie on żył, nawet gdy w sposób fizyczny go już zabraknie: „Nie wszystek umrę wiem, że uniknie pogrzebu cząstka nie byle jaka”.
Horacy jak pierwszy ukazał poetę jako wybitną jednostkę, która zdaje sobie sprawę ze swej niezwykłej mocy, ma poczucie własnej wartości. Jako postać, której nie straszna jest śmierć, której dzieła będą świadectwem wielkości i zapewnią nieśmiertelność. Jednakże nie tylko Horacy prezentował taki punkt widzenia. Kontynuatorami stanowiska poety w tej sprawie byli: w dobie Renesansu – Jan Kochanowski, zaś w Romantyzmie – Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki.
Epoka Renesansu, w której tworzył Jan Kochanowski charakteryzowała się powrotem do klasycznych źródeł, po okresie stagnacji- Średniowieczu. Renesans był bowiem odrodzeniem antyku – ponowieniem zainteresowania człowiekiem, dynamicznym rozwojem różnych gałęzi sztuki. Dzieła starożytnych twórców dla artystów renesansowych były wzorem, który chciano naśladować.