Krzak dzikiej róży – analiza i interpretacja

Zbiór Krzak dzikiej róży Jana Kasprowicza zawiera utwory powstałe w latach 1895 – 1897. Autor poznał Tatry w roku 1892. Pierwsza jego wyprawa w Alpy miała miejsce w roku 1895. Dla poety, urodzonego i wychowanego na kujawskich równinach, poznanie gór było głębokim przeżyciem. Stały się one widomym symbolem potęgi Stwórcy i małości człowieka. Stopniowa modyfikacja tematyki górskiej, dokonująca się poprzez poszerzanie zakresu obserwowanej rzeczywistości, zmiany perspektyw widzenia, pory dnia, a co za tym idzie oświetlenia i kolorystyki, pokazana jest w słynnych sonetach Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach. Sonety zdradzają ekspresjonistyczne inklinacje Kasprowicza, dostrzegalne choćby w obrazie limby, która leży „na wznak zwalona tchnieniem burzy”.

Przyroda staje się wyrazem spraw wiecznych, symbolem uzewnętrzniającym treści metafizyczne. W Krzaku Dzikiej Róży pejzaże górskie przywodzą na myśl malarstwo impresjonistyczne, poeta stara się bowiem nasycić swą wizję barwą i światłem:
W ciemnosmreczyńskich skał zwaliska,
Gdzie pawiookie drzemią stawy,
Krzak dzikiej róży pąs swój krwawy
Na plamy szarych złomów ciska.
[…] Cisza… O liście wiatr nie trąca,
A tylko limba próchniejąca
Spoczywa obok krzaku róży.
Fragment ten można odczytać jako kontrast śmierci i życia, można widzieć w tym zderzenie form przemijających, skazanych na odejście, z nurtami odrodzeńczymi w świecie, czyli zwycięstwo wartości pozytywnych nad właściwą dekadentyzmowi negacją. Akces do modernizmu z jednoczesnym dystansem wobec dekadentyzmu wyznacza Kasprowiczowi własne i odrębne miejsce wśród indywidualności epoki.