Lolita Vladimir Nabokov

Zupełnie inny obraz kochanka, choć również związany z pożądaniem, rysuje się w powieści Vladimira Nabokova. Początkowo utwór ten uważany był za pornograficzny, z czasem uznany został za arcydzieło. Ta odważna obyczajowo powieść przedstawia historię kochanka Humberta, który już w wieku trzynastu lat zafascynował się swoją rówieśniczką Anabel, jednak tuż po pierwszych próbach erotycznych dziewczynka zmarła na tyfus. Humbert przez całe życie szukał jej podobieństwa we wszystkich napotkanych nieletnich kobietach, które nazwał nimfetkami. Doświadczył także nieudanego małżeństwa. Dopiero w Nowej Anglii w wieku czterdziestu czterech lat, wynajmując pokój u Charlotty Haze, odnalazł nimfetkę niemal idealną, córkę Charloty Dolores, czyli Lolitę. Ożenił się z Charlottą po to tylko ,aby być bliżej Lolity. W tajemnicy uwiódł i molestował dwunastoletnią dziewczynkę, a kiedy Charlotta niespodziewanie zginęła w wypadku, Humbert przejął opiekę nad nieletnią. Nic więc nie stało już na przeszkodzie ku spełnieniu chorej miłości do Lolity. Humbert zabrał nimfetkę w podróż po Stanach Zjednoczonych, gdzie w zaciszu przydrożnych wykorzystywał ją seksualnie. Nimfetka szantażowała uległego Humberta i w zamian za zaspokajanie jego naturalnych potrzeb dostawała wszystko czego zapragnęła. Po kilku latach tego grzesznego związku Lolita uciekła z dramatopisarzem Clare”m Quiltym.

Obraz kochanka w powieści to swoiste studium psychiki pedofila, dla którego Lolita jest obsesją: „Lolita światło mego życia, płomieniu mych lędźwi. Mój grzechu, moja duszo(…) W szkole nazywała się Dolly. Na wykropkowanej linii do wypełnienia Dolores. A w moich ramionach zawsze Lolita.”. Autor powieści ukazuje na przykładzie Humberta cienką granicę pomiędzy pedofilią a zboczeniem i pożądaniem, a miłością bo właśnie słowa miłość używa w najpiękniejszych słowach powieści sam Humbert: „Była to miłość od pierwszego wejrzenia, miłość do ostatniego wejrzenia, miłość od każdego i do każdego wejrzenia”. Miłość to może nie jest właściwe słowo, bo jeśli uczucie Humberta do Lolity nazywamy miłością, to bez wątpienia jest to miłość chora. Począwszy od niespełnionego zadurzenia bohatera w Annabel, Nabokov rozwija przed czytelnikiem wizję namiętności kochanka, jego pożądania, obłędu, obsesji, miłości fizycznej i uległości względem nieletniej Lolity. Finał miłości Humberta podobnie jak poprzednio przedstawionych kochanków jest tragiczny. Po kilku bowiem latach od ucieczki Lolity Humbert otrzymał od niej list z prośbą o pomoc. Humbert spotkał się z ukochaną, która była już wtedy siedemnastoletnią ciężarną mężatką. Kochanek Humbert pomimo ciągle żywionego uczucia do Lolity postanowi odejść. Zabił jednak Quiltiego, z którym przed laty uciekła Lolita. Humbert został aresztowany i w wiezieniu, po spisaniu historii swego życia i namiętnego związku, zmarł.

Zaprezentowane postacie kochanków zdecydowanie różnią się od siebie. Jest to wynik rożnych osobowości każdego z nich, indywidualizmu postaci, odmiennych ideałów epok, w których żyli oraz osobistych doświadczeń autorów powieści, w których wystąpili. Istotny jest także fakt, iż każdy mężczyzna kocha inaczej i odmiennie postrzega miłość i namiętność. Niemniej jednak istnieją pewne cechy wspólne przestawionych kochanków. Pierwszą z nich jest tragizm większości z nich. Zarówno bowiem losy Cezarego Baryki z powieści „Przedwiośnie” jak i Orfeusza z mitu o Orfeuszu i Eurydyce oraz Humberta z „Lolity” są tragiczne. Z kolei pożądanie łączy młodego Barykę i doświadczonego Humberta. Tak więc czerpanie przyjemności z aktu uniesienia miłosnego zbliża owych bohaterów do podmiotu lirycznego zaprezentowanego w wierszu Kazimierza Przerwy – Tetmajera „Lubię, kiedy kobieta…”. Dla większości kochanków miłość to zawsze skomplikowane i trudne uczucie, które niejednokrotnie nieodwracalnie zmienia ich życie.