Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego

Miłość to wielkie uczucie ważne w życiu wszystkich ludzi. Ważne też z pewnością dla artystów, którzy jakże często opisywali je w literaturze niezależnie od czasu, w którym tworzyli. Równie często jak podręcznikowy model udanej miłości opisywany jest jednak rodzaj miłości nieudanej, nieodwzajemnionej. Najczęściej spotkać go można oczywiście w romantyzmie, ale autorzy sięgali po niego na przestrzeni wielu epok, dlatego należałoby się zastanowić nad celem opisywania nieszczęśliwej miłości na kartach literatury. Dlaczego motyw ten jest tak popularny w twórczości Mickiewicza? Dlaczego Prus tworząc „Lalkę” opisał romans uznawany za jeden z najważniejszych w polskiej literaturze? Dlaczego Goethe wybrał właśnie taki główny motyw w „Cierpieniach Młodego Wertera”? Scharakteryzuję na wybranych przykładach funkcje motywu nieszczęśliwej miłości.

Niezaprzeczalny jest wpływ na twórczość danego autora epoki, w czasie trwania której urodził się i dorastał. To właśnie środowisko otaczające jednostkę jest elementem, który w największym stopniu determinuje poglądy i ideały jakimi się ona kieruje. Można powiedzieć, że jest jednym z podstawowych czynników decydujących o kształcie dorobku pisarzy i poetów. Pierwszy przykład, który przedstawię związany jest ze wspomnianym już romantyzmem. „Nie-Boska Komedia” http://nie-boska-komedia.klp.pl/ Zygmunta Krasińskiego to dramat, w którym motyw nieszczęśliwej miłości stanowi oś i jest podstawą mającą ukazać poglądy i cechy charakterystyczne epoki. Hrabia Henryk – bohater romantyczny – decyduje się poślubić kobietę zesłaną mu przez anioła stróża, który dodatkowo, w zamian za dotrzymanie przysięgi małżeńskiej, obiecuje łaskę i opiekę. Sam hrabia także pragnie udanego związku Jest na tyle zdeterminowany, że zsyła na siebie klątwę słowami: „Zstąpiłem do ziemskich ślubów, bom znalazł tę, o której marzyłem – przeklęstwo mojej głowie, jeśli ją kiedy kochać przestanę”. Jest jednak z góry skazany na niepowodzenie, próbuje bowiem połączyć swoje życie ziemskie z romantycznym absolutem – poezją. Poezja dla romantyków jest czymś, co stawia człowieka wyżej, wynosi go ponad przeciętność. Nie można pogodzić udanego życia rodzinnego z twórczością poetycką. Henryk zaczyna zdawać sobie z tego sprawę po spotkaniach z dziewicą – wcieleniem szatana i uosobieniem poezji („Przeklęta niech będzie chwila, w której pojąłem kobietę, w której opuściłem kochankę lat młodych, myśl myśli moich, duszę duszy mojej…”). Kochająca żona widząc to popada w obłęd i w konsekwencji umiera. Obłęd i śmierć jednego z nieszczęśliwych kochanków to także typowy motyw twórczości romantyzmu. Kolejny to przedstawienie nieszczęśliwej miłości jako motoru do przemian w życiu głównego bohatera i podjęcia dalszych działań mających najczęściej charakter społeczny. Fakt ten zauważyć można doskonale w „Nie-Boskiej Komedii”. Hrabia po śmierci żony staje na czele obozu arystokracji walczącego z rewolucjonistami.