Motyw kochanka jest niezwykle ważny dla obyczajowości związanej z erotyką, pojemny i chętnie eksponowany. Zanim jednak przejdę do przedstawienia realizacji owego motywu w literaturze postaram się zaprezentować różne interpretacje, jakie kryją się pod pojęciem „kochanek”. Niektórzy bowiem twierdzą, iż kochankiem można nazwać mężczyznę, który spotyka się potajemnie z kobietą pozostającą w związku małżeńskim, aby przeżyć z nią romans. Inni natomiast uważają, że kochankiem określa się mężczyznę utrzymującego stosunki z kobietą bez zawarcia związku małżeńskiego. Istnieją również źródła, które pod pojęciem kochanka odnajdują mężczyznę będącego w związku małżeńskim. Tak jak wiele jest interpretacji owej postaci, tak różne realizacje motywu kochanka odnajdujemy w literaturze. Natomiast, jako że miłość i namiętność są w życiu człowieka bardzo ważne i dotykają każdej osoby, także pisarze często sięgali do tego tematu. Motyw kochanka w literaturze odzwierciedla także często odwieczne pragnienie człowieka – osiągnięcia szczęścia. O tym jak ważna jest postać kochanka trafnie mówił Paul Ernst: „Kochająca kobieta jest w znacznej mierze dziełem kochanka, a im wybitniejszy kochanek, tym i ona jest wartościowsza”. W literaturze wszystkich epok historyczno – literackich można odnaleźć wiele portretów kochanków. Moją uwagę skupiłam na postaciach kochanków, które moim zdaniem najpełniej ilustrują różne oblicza miłości. Postaram się ukazać ich indywidualne spojrzenie na miłość lub wykazać jedynie cielesne pojmowanie tego uczucia. Niemniej jednak podejmę także próbę wykazania ich cech wspólnych.
Obraz pierwszego z kochanków wyłania się z greckiego mitu o Orfeuszu i Eurydyce czyli o miłości silniejszej niż śmierć. Przedstawiony tu kochanek to Orfeusz – liryk rodem z Tracji który, zakochał się w piękniej nimfie Eurydyce. Została ona żoną Orfeusza jednakże wkrótce umarła ukąszona przez węża w ucieczce przed zauroczonym nią Aristajosem. Zrozpaczony mąż postanowił zejść do krainy śmierci i wydostać stamtąd Eurydykę. Udało mu się cudowną grą obłaskawić przewoźnika dusz Charona, a Hades pozwolił Orfeuszowi wyprowadzić ukochaną pod warunkiem, iż wracając na ziemię kochanek nie spojrzy na Eurydykę. Jednak chęć ujrzenia ukochanej była silniejsza. Orfeusz złamał obietnicę i utracił żonę na zawsze. Hades zatrzymał ją w podziemiu. Jego żal nie znał granic. Skargami swymi napełniał góry i doliny Tracji, aż zginał z rąk rozszalałych kapłanek Dionizosa. Orfeusz jawi się jako kochanek – indywidualista oraz artysta. Jego śpiew igra na lirze mają cudowne właściwości: potrafią poskramiać dzikie zwierzęta, uśmierzać huczące fale morza i sprawiać, że ku śpiewakowi pochylały się drzewa. To właśnie ich moc sprawia, iż Hades uwalnia Eurydykę. Orfeusz jest przykładem kochanka będącego w związku małżeńskim. Swoją miłością dowodzi, iż pojęcie kochanka nie jest wyłącznie przeznaczone dla mężczyzny niezamężnego. Orfeusz jako mąż jest kochający, nie potrafi żyć bez żony. Jego dusza jest targana przez cierpienia i tęsknoty po stracie ukochanej. Jego miłość jest wieczna i przekracza wszelkie granice – nawet granic śmierci. Orfeusz to przede wszystkim kochanek którego losy są tragiczne. Nieszczęście przynosi już sama śmierć ukochanej, a także utracona szansa odzyskania jej. Tragiczna jest również sama śmierć liryka.