Akcja książki rozgrywa się w Londynie, który jest częścią prowincji Oceanii. Panuje tu ideologia socjalizmu angielskiego zwany Angsocu. Londyn jawi się tutaj jako miasto zaniedbane, zniszczone, pełne budowli, które swym wyglądem bardziej przypominają ruiny niźli eleganckie kamienice. Nad miastem górują gmachy władzy państwowej. W świecie opisywanym przez Orwell’a decydującą rolę odgrywają ministerstwa Pokoju, Prawdy, Obfitości i Miłości, które pod pięknymi nazwani ukrywają swoją prawdziwą misję: działania zbrojne, fałszowanie informacji, aresztowania i niesprawiedliwy dóbr. Społeczeństwo podzielone jest na klasy, przy czym przynależność do każdej z grup wiąże się z określonymi obowiązkami. Szeregowi członkowie Partii, do których należy między innymi główny bohater – Winston – nie mają praktycznie wolnego czasu, po pracy obowiązują ich np. „dobrowolne” prace społeczne czy udział w masowych manifestacjach. Każdy członek Partii ma w swoim domu tzw. Teleekran, który poza funkcją telewizora służy także do inwigilacji. Mieszkania są zaprojektowane tak, by osoba była widoczna w każdym jego kącie. Nie ma tutaj mowy o intymności, prywatności, wolnym czasie, swobodnym zachowaniu. Małżeństwo jest tutaj możliwe tylko w celu prokreacji. Miłość jest absolutnie zakazana. Każdy ma obowiązek oglądać zalecane przez Ministerstwo programy, by ciągle wzbudzać w sobie nienawiść do przeciwników systemu i Wielkiego Brata.
Na podstawie powyższych przykładów już możemy dostrzec, iż stopień ingerencji państwa w życie ludzi był ogromny, wręcz nieograniczony. Partia wiedziała wszystko i o wszystkich, była wszędzie. Kontrolowała ludzi za pomocą tajnych służb, szpiegów, instytucji państwowych i systemu mikrofonów. Ograniczano nawet swobodę myśli i słów. Istniał specjalny aparat bezpieczeństwa, który tropił tzw. myślozbrodnie, czyli zbrodnie popełnione w myślach jak np. złorzeczenie Wielkiemu Bratu. Dążono do tego, by każdy człowiek był samotny, a więc nie mógł mieć swobody wymiany poglądów z innymi. Starano się wychowywać obywateli tak, by nie mieli uczuć, świadomości oraz swoich myśli, zdania. Za sprzeciw wobec systemu groziła ewaporacja, czyli nie tylko fizyczne unicestwienie jednostki, ale także wymazanie wszelkich śladów jej istnienia. Człowiek więc w totalitaryzmie pojawia się i znika wtedy, gdy zadecyduje o tym system. W utworze Orwell’a pojawia się pojęcie tzw. nowomowy. Był to sztuczny język obowiązujący w totalitarnej Oceanii. Właśnie posługując się tym fałszywym językiem poddano aktualizacji wiele książek i słowników, usuwając słowa zagrażające systemowi lub niepoprawne politycznie, takie jak: honor, sprawiedliwość i moralność.
Nie wszyscy obywatele poddają się władzy dobrowolnie. Winston Smith, członek Partii, jest jednostką szczególną, specyficzną. Stara się dowiedzieć, czy wizja świata ukazywana przez Partię jest prawdziwa. Nurtują go różne myśli. Wielokrotnie popełnia myślozbrodnie, starając się wyjaśnić mechanizmy działania rzeczywistości, w której żyje. Winston pragnie zmian i to nie tylko we władzy państwowej, ale także w sferze uczuciowej. Uświadamia to sobie, gdy poznaje Julię. Dziewczyna o bujnej przeszłości szybko staje się dla niego kimś bliskim. Zostają przyjaciółmi i kochankami. Zakazane uczucie, wrogie systemowi książki, wyprawy w miejsca nieakceptowane przez Partię – taka próba buntu nie zostaje niezauważona przez zwierzchników Winston”a i Julii. Bohater zostaje aresztowany i poddany śledztwu, w czasie którego przyznaje się do winy. Celem przesłuchania nie jest tak naprawdę stwierdzenie oczywistej winy Winston”aa, a całkowita przebudowa świadomości skazanego, tzw. pranie mózgu. Ostateczną klęską bohatera jest to, iż na koniec zrozumiał, że kocha Wielkiego Brata.
Orwell w swojej antyutopijnej wizji świata ostrzega przed totalitaryzmem i jego krzywdzącą wizją człowieka oraz zagrożeniami, które z sobą niesie. Autor pokazuje, jak wielkich zniszczeń dokonuję ów ideologia w psychice człowieka. Jak bardzo pozostaje on bezradny, gdy system zaczyna działać i rozwijać się. Jednostka nie ma szans w starciu z tak wielką machiną zniewolenia. W utworze „Rok 1984” klęska człowieka spowodowana jest niewolą. Porażka jest tym dotkliwsza, że dotyczy sfery psychicznego zniewolenia, manipulacji uczuciami i myślami, bo przecież zakazać ludziom myśleć, to przekreślić możliwość rozwoju, która jest zapisana w ich istnieniu.