Anioły w Biblii

Encyklopedia definiuje postać anioła w następujący sposób: Anioł – [gr.], istota duchowa zajmująca w hierarchii bytów miejsce pośrednie między Bogiem i ludźmi; Dzielą się na dobrych (służących Bogu) i złych (zbuntowanych przeciw Bogu i strąconych do piekła) zw. Diabłami; w chrześcijaństwie anioły dobrzy są uchierarchizowani w 9 „chórach” – m.in. archaniołów, np. czczeni przez chrześcijan: Gabriel, Michał i Rafał.

Na dźwięk słowa ANIOŁ pojawia się w naszych myślach piękna postać w białych szatach, z dużymi skrzydłami i aureolą. W naszej wyobraźni jest on uosobieniem piękna, czystości i wrażliwości. Trudno znaleźć dziecko chrześcijańskie, któremu słowa: „Aniele Boży, Stróżu mój! Ty zawsze przy mnie stój! Nie kojarzą się z poczuciem ciepła i wspomnieniem dzieciństwa. Warto zastanowić się, z czego wynika tworzenie takiego typu wizji? Skąd w ogóle anioły zagościły w wyobraźni człowieka?

Jednym z pierwszych źródeł, w którym pojawiają się anioły jest „Biblia”. Są pomocnikami Boga, towarzyszą mu lub wykonują Jego polecenia. Są pośrednikami między Bogiem i ludźmi. Ktoś obliczył, że w Starym i Nowym Testamencie pojawiają się łącznie około trzystu razy! Niemałą część Pisma Świętego trzeba by było przepisać, gdyby chciało się zamieścić wszystkie zdarzenia, cytaty i opowiadania o aniołach. W Piśmie Świętym dzieli się je na dziewięć chórów a tę dziewiątkę na trzy hierarchie:
Pierwsza hierarchia, czyli trzy chóry to:
Serafini
A.Cherubini
B.Trony
W drugiej hierarchii są:
A.Panowania
B.Moce
C.Władze
Trzecia hierarchia, która jest najbardziej oddalona od Boga obejmuje:
A.Zwierzchności (inaczej Księstwa)
B.Archaniołów
C.Aniołów

Od wieków anioły te dobre, jak i te zbuntowane przeciw Bogu pojawiają się w niemal każdej dziedzinie sztuki. W moich rozważaniach chciałabym pokazać ich najciekawsze kreacje.

Zacznę od Anioła jako zwiastuna dobrej nowiny w „Zwiastowaniu Najświętszej Maryi Pannie”. Zapisana przez św. Łukasza historia przybycia archanioła Gabriela do Maryi jest jedną z najczęściej przedstawianych w sztuce, a słowa pozdrowienia anielskiego stały się jednym z podstawowych elementów modlitwy maryjnej. Zdarzenie to miało miejsce sześć miesięcy od dnia poczęcia Jana Chrzciciela, w mieście Nazaret. Młodej Maryi ukazał się Anioł Gabriel, który pozdrowił ja słowami Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, Błogosławiona jesteś między niewiastami. Następnie oznajmił Jej, że doznała wielkiej łaski u Boga i wkrótce narodzi syna, któremu da na imię Jezus, będzie on wielki i nazywany Synem Najwyższego. Maryja słowami Oto ja Służebnica Pańska, niech mi się stanie według Twego Słowa zgodziła się na propozycje przedstawioną Jej przez Anioła. Anioł pełni tu funkcje pośrednika między Bogiem i człowiekiem a także zwiastuna woli Boskiej.

Wydarzenie to pokazuje obraz Fra Angelina Zwiastowanie. Jest to obraz ołtarzowy namalowany około 1426 roku. Tematem jest Zwiastowanie NMP zaczerpnięta z Ewangelii św. Łukasza. Archanioł przemawia do Maryi stojąc w pełnej szacunku pozie. W górnym lewym rogu artysta namalował dwie ręce Boga Ojca, które wypuszczają ze świetlistego kręgu złote promienie i gołębia, który jest widoczny obok drugiej od lewej kolumny, nad głową Archanioła Gabriela, jakby na przedłużeniu jego pochylonej sylwetki. Smuga światła symbolizuje Ducha Świętego, który zbliża się do NMP. Jest to chwila tuż przed poczęciem Maryi. Pomiędzy Archaniołem a Najświętszą Marią Panną artysta namalował także jaskółkę, siedzącą na pręcie łączącym kolumny. Symbolizuje ona czystość Maryi. Scena odgrywa się na ganku, który jest otoczony kolumnami. Cała budowa jest zbyt niska a kolumny zbyt cienkie by utrzymać sklepienie. Artysta chciał w ten sposób uniknąć powiązania tej sceny z jakąkolwiek budową na świecie. Uważał, że żadne miejsce nie jest godne by umieścić tam tak ważne wydarzenie, dlatego posłużył się nierzeczywistą architekturą. Z lewej strony widoczna jest scena wygnania Adam i Ewy z raju. W ten sposób artysta na jednym obrazie pokazał rezultat grzechu pierworodnego i zapowiedź jego odkupienia, zatem połączył Stary i Nowy Testament.